W listopadzie ubiegłego roku rzuciliśmy pomysł stworzenia „Lęborskiego słownika”. Na początek zaproponowaliśmy 18 haseł. Odzew był imponujący! Z ponad 300 komentarzy z pomysłami i wspomnieniami wybraliśmy kolejne słowa rozumiane tylko przez lęborczan. Zależało nam przede wszystkim na wyrażeniach potocznych, nieoficjalnych, nigdzie nie zapisanych, przekazywanych z ust do ust przez kolejne pokolenia. Po weryfikacji opisaliśmy 66 haseł. Dużo!
Dzięki słownikowi każdy pozna znaczenie nie tylko popularnych słów typu „Belweder”, „Roszarnia” czy „Rolniczak” ale też określeń używanych dawniej jak „Beczkarnia”, „Wyładownia”, „Żeliwiak” czy „Kaflarnia”. Mimo bezśnieżnej zimy nie zapomnieliśmy o górkach w Parku Chrobrego: „Traktorówka”, „Dookoła Świata”, „Diabelska” czy kultowym lokalu „Rzemyk”. Jego nazwa przeżyła kolejne puby czy dyskoteki w tym miejscu. Rozczuliła nas nazwa Pitulanki – uczennice Studium Nauczycielskiego (dzisiaj LO II), pamiętaliśmy też o „Lemborgu”.
Ciekawa okazała się nazwa Rynek. W Lęborku to nie centralne miejsce miasta – my mamy Plac Pokoju – ale Targowisko Miejskie.
Zapraszamy do lektury i uzupełnień!
▶ ALKA – budynek starej Fabryki Obuwia „ALKA” przy ul. Mostnika
▶ BECZKARNIA – zakład produkcyjny Słupskiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Drzewnego przy ul. Żeromskiego. Do dziś pozostał tylko biurowiec, siedziba firmy POLTAREX
▶ BELWEDER – budynek przy Placu Pokoju nr 23/25. Nazwa Belweder swój początek wzięła od „prominentnych” mieszkańców, którzy zasiedlili ten budynek (prestiżowa lokalizacja)
▶ BIG BROTHER lub DWA ŚWIATY – budynki komunalne nr 93 i 96 przy ul. Gdańskiej. Nazwa zaczerpnięta od popularnych programów telewizyjnych na TVN i Polsacie.
▶ BROWAR, STARY BROWAR – przychodnia lekarska i punkty handlowe przy Al. Wolności 40 w dawnych w budynkach browaru i rozlewni napojów.
▶BUDOWLANKA – szkoła, dziś Powiatowe Centrum Edukacyjne przy ul. Pionierów
▶ CERAMIKA – cegielnia, oddział Gdyńskich Zakładów Ceramiki Budowlanej przy ul. Łącznej/Kossaka
▶ CHAMSKA – zwyczajowa nazwa lokalu piwno-gastronomicznego „Muszelka” przy ul. Staromiejskiej (nieistniejący, w miejscu tym jest dziś Coctail Bar)
▶ CISZEWSKI – optyk, sklep jubilerski, jedna z najbardziej rozpoznawalnych lokalnych marek i firm rodzinnych
▶ COLOSEUM, STARE COLOSEUM – dawna dyskoteka na rogu ulic Styki i Stwosza, pełniąca dziś inne funkcje. Nazwa używana przez mieszkańców jako punkt orientacyjny.
▶DIABELSKA – góra saneczkowa w Parku Chrobrego
▶DWIE BLADZIE PRZY AUTOSTRADZIE – rzeźba dwóch postaci stojąca przy dzisiejszym rondzie Solidarności (od strony Zwycięstwa). Rzeźby zniknęły z tego miejsca wiele lat temu
▶ DOOKOŁA ŚWIATA – góra saneczkowa w Parku Chrobrego
▶EBERTOWSKI – sklep elektryczno-oświetleniowy przy ul. Targowej
▶EMDEK – inaczej Młodzieżowy Dom Kultury
▶FRYTKI – zakład Farm Frites Poland przy ul. Abrahama
▶ GÓRKA – kultowy sektor szalikowców Pogoni Lębork przy bocznym boisku stadionu przy ul. Kusocińskiego powstały w sezonie 1996/1997
▶IWAN – dawny lokal – pub przy ulicy Sienkiewicza (przy parku). Pomimo kilkukrotnej zmiany nazw i funkcji (dziś są tam biura) nadal wiele osób mówi na to miejsce „Iwan”.
▶ JAKUB – kościół pw. Św. Jakuba Ap, przy ul. Basztowej 8, Sanktuarium
▶ KABZA – synonim lekarza psychiatry, „idź się leczyć do Kabzy”, „tobie to tylko Kabza pozostał”.
▶ KAFLARNIA – fabryka kafli piecowych przy ul. Puławskiego
▶ KASZUBSKA – synonim słowa cmentarz, „pozostała mi tylko Kaszubska”, „jadę na Kaszubską” itp.
▶ KATOLIK – szkoła, Zespół Szkół Katolickich przy ul. Kard. Wyszyńskiego, dziś już nie istniejąca
▶ KOLOROWA – budynek, pawilon Spółdzielni Mieszkaniowej przy SP nr 8.
▶ KORONA – kościół pw. Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski przy pl. Kopernika
▶ LEMBORG, LEMBORK – nieco szyderczo-złośliwa nazwa naszego miasta lub najczęstszy błąd w zapisie związany z trudną pisownią ze słuchu
▶ LUBONICE – szyderczo-złośliwa nazwa miejscowości Lubowidz i Jeziora Lubowidzkiego
▶ ŁYSA – kultowe wzniesienie za lęborskim stadionem na którym wykuwają kondycję kolejne pokolenia piłkarzy Pogoni („biegniemy na Łysą”).
▶ MAJA – domki obok stadionie przy ulicy Kusocińskiego. Od kilkudziesięciu lat funkcjonuje tam Zajazd TINA.
▶ MAŁE ŚWIATŁA – skrzyżowanie ulicy Alei Wolności z Armii Krajowej
▶ MANHATTAN – parking przed „Biedronką” przy Armii Krajowej. W latach 90-tych targowisko.
▶ MINI MAX – plaża w południowo-zachodnim rejonie jeziora Lubowidz, wcześniejsza nazwa „Meprozet”
▶ MECHANIK – szkoła, Zespół Szkół Mechaniczno-Informatycznych przy ul. Marcinkowskiego
▶ MEPROZET – plaża w południowo-zachodnim rejonie jeziora Lubowidz, dawne kąpielisko Przedsiębiorstwa Mechanizacji Produkcji Zwierzęcej MEPROZET
▶ OKRĄGLAK – drewniany pawilon handlowy w okolicy ulic Zwycięstwa i Dworcowej
▶ OSIEDLE DRZEWNE – osiedle domów rodzinnych w zachodniej części miasta (Brzozowa, Klonowa, Cisowa, Kasztanowa itd.)
▶ PARK POD TRUPKIEM – park przy ul. Wojska Polskiego, dawny cmentarz
▶ PATELNIA – dawne kąpielisko nad rzeką Łebą i Okalicą przy zamku
▶ PEDEK – skrót od Powiatowego Domu Kultury przy ul. Zwycięstwa
▶ PITULANKI – uczennice Studium Nauczycielskiego
▶ PLAŻA MIEJSKA – kąpielisko nad Jeziorem Lubowidzkim w pobliżu „Zajazdu Kaszubskiego”
▶ PREZYDIUM – budynek administracyjny przy ul. Czołgistów 5, dziś Starostwo Powiatowe. W PRL-u siedziba Miejskiej Rady Narodowej (MRN)
▶ RESURSA – lokal w piwnicy ratusza, dziś harcówka ZHP
▶ ROLNICZAK – szkoła, dziś Zespół Szkół Gospodarki Żywnościowej i Agrobiznesu przy ul. Warszawskiej (potocznie Agrobiznes)
▶ ROSZARNIA – popularna nazwa Zakładów Przemysłu Lniarskiego „Włóknolen” w Lęborku. („pracuję w roszarni”). Od roszarni nazwę wzięło także Osiedle Roszarnicze (rejon ulic Chłopskiej, Kolejarzy, Spółdzielczej – zwany także Szczypiorowo). Nazwa powstała od procesu technologicznego – roszenia wodą lnu lub konopi
▶ RYNEK – inaczej Targowisko Miejskie
▶ RZEMYK – club/bar w budynku Domu Rzemiosła przy Placu Pokoju. Pomimo kilkukrotnej zmiany nazw na miejsce to do dzisiaj mówi się Rzemyk.
▶ SPORTOWA – potocznie o dzielnicy „Osiedle Sportowa”
▶ STARA ŁEBA – teren na którym stoi osiedle Czołgistów i częściowo Armii Krajowej
▶ STARE POGOTOWIE – była baza napraw karetek pogotowia. Zaplecze budynku Aleja Wolności 26.
▶ STARE KORTY – zarośnięty teren pomiędzy Parkiem Chrobrego, a rzeką Łebą. Kiedyś były tam korty do tenisa ziemnego.
▶ STRYJA – potoczna nazwa ulicy Stryjewskiego, „mieszkam na Stryja”.
▶ SZCZYPIOROWO – dzielnica w okolicach ulic Chłopskiej, Kolejarzy, Spółdzielczej na której rzecz działał radny Franciszek Szczypior (inna nazwa Osiedle Roszarnicze)
▶ TRAKTORÓWKA, TRAKTORÓWA, GÓRA TRAKTOROWA – wzniesienie w Parku Chrobrego, ulubione miejsce saneczkarzy. Prawidłowo ulica Piękna. Nazwa wzięła się być może od pobliskiego zakładu mechanizacji rolnictwa „Meprozet”.
▶ TRÓJKĄT BERMUDZKI – ma go każde miasto. W naszym to rejon ulicy Stryjewskiego, Malczewskiego i Kellera
▶ WANDY-WANDY – zwyczajowa nazwa ulicy Wandy Wasilewskiej, dziś Mieszka I
▶ WENTA – Piekarnia-Cukiernia rodziny Wenta przy ul. Staromiejskiej („idę do Wenty”, „kup mi lody u Wenty)
▶ WOJSKOWE BLOKI – budynki wielorodzinne przy ul. Obrońców Wybrzeża
▶ WYŁADOWNIA, STARA WYŁADOWNIA – teren przy ul. Dworcowej przy torach kolejowych gdzie odbywał się wyładunek wagonów. Obecnie teren Lęborskiego Węzła Przesiadkowego
▶ ZATORZE – osiedle za torami kolejowymi w kierunku południowym (Krzywoustego, Tczewska, Mieszka I, Obrońców Wybrzeża).
▶ ZŁOTY RÓG – miejsce, skrzyżowanie u styku ulic Stryjewskiego, Malczewskiego, Nadmorskiej, budynek Stryjewskiego 13.
▶ ZURT – lokal dawnego Zakładu Usług Radiowo-Telewizyjnych przy Armii Krajowej 4. Dziś Salon Orange.
▶ ZWAR – plaża w północnym rejonie jeziora Lubowidz, dawne kąpielisko ZWARU – Zakładu Wytwórczego Aparatury Wysokiego Napięcia
▶ ŻELIWIAK – zakład, Odlewnia Żeliwa i Metali Nieżelaznych SPOMEL przy ul. Abrahama
▶ ŻEROM – szkoła, Liceum Ogólnokształcące nr 1 przy ul. Dygasińskiego, patron Stefan Żeromski
